Bilimi eğlenceli hale getirerek keşfetmeye hazır olun!
Ortaokul çağı, çocukların hem soyut düşünme becerilerinin geliştiği hem de teknolojiye olan ilgilerinin hızla arttığı bir dönemdir. Bu dönemde STEM (Bilim, Teknoloji, Mühendislik, Matematik) projeleri, gençlerin dünyayı sorgulamasını, kendi fikirlerini hayata geçirmesini ve bilimsel kavramları gerçek yaşamla ilişkilendirmesini sağlar.
Evde uygulanabilecek basit ama etkili STEM projeleri, öğrencilerin hem öğrenme motivasyonunu artırır hem de bilim ve teknolojiyle güçlü bir bağ kurmasına yardımcı olur. Ayrıca bu projeler, aile bireyleriyle birlikte keyifli zaman geçirmenin harika bir yoludur.
🔌 Basit Elektrik Devresi Kurulumu
Kazanım: Elektrik akımı, devre elemanları, enerji aktarımı
Malzemeler: 1 adet 1.5V pil, bir LED ampul, tel, bant
Nasıl yapılır?
Pil, LED ve telleri bağlayarak kapalı bir devre oluşturun. LED’in ışık vermesiyle çocuklar, elektriğin nasıl aktığını ve açık-kapalı devre farkını gözlemlemiş olur.
Neden etkili?
Bu basit uygulama, soyut bir konu olan elektrik akımını somut hale getirerek öğrencilerin kavramı daha net anlamasını sağlar.
☀️ Ev Yapımı Güneş Fırını
Kazanım: Yenilenebilir enerji kaynakları, ısı transferi, çevre bilinci
Malzemeler: Pizza kutusu, alüminyum folyo, siyah karton, streç film, bant
Nasıl yapılır?
Pizza kutusunun iç kısmı alüminyum folyo ile kaplanır, içine siyah karton yerleştirilir ve üstü streç filmle örtülür. Güneş ışığında bekletilerek çikolata veya marshmallow eritilebilir.
Neden etkili?
Bu proje, güneş enerjisinin nasıl ısıya dönüştüğünü ve bu enerjinin nasıl kullanılabileceğini eğlenceli bir şekilde gösterir.
🕹️ Scratch ile Mini Oyun Tasarımı
Kazanım: Algoritmik düşünme, temel kodlama, dijital üretkenlik
Malzemeler: Bilgisayar ve Scratch platformu
Nasıl yapılır?
Scratch üzerinden sürükle-bırak bloklarla basit bir labirent oyunu, zıplama oyunu ya da animasyon hazırlanabilir. Öğrenciler karakterleri hareket ettirmek, skor sayacı eklemek gibi kodlama becerilerini öğrenir.
Neden etkili?
Yalnızca oyun oynamak değil, oyun üretmek çocuklarda hem özgüven hem de üretme arzusu yaratır.
🏗️ Makarnadan Köprü Tasarımı
Kazanım: Yapı mühendisliği, denge ve dayanıklılık analizi
Malzemeler: Spagetti, yapıştırıcı (sıcak silikon veya beyaz tutkal), cetvel, ağırlıklar (madeni para, küçük oyuncaklar)
Nasıl yapılır?
Öğrenciler, belirli bir uzunlukta köprü tasarımı yapar ve üzerine koyulan ağırlıklarla dayanıklılığı test eder. Farklı şekillerde yapılan köprülerin taşıma kapasitesi karşılaştırılır.
Neden etkili?
Çocuklar, yapısal tasarımın fizik kurallarıyla ilişkisini deneyimleyerek öğrenir ve yaratıcılıklarını işin içine katar.
🚀 Pet Şişeyle Hava Roketi
Kazanım: Basınç, itme kuvveti, Newton’un hareket yasaları
Malzemeler: Pet şişe, mantar, su, pompa, karton kanatçıklar
Nasıl yapılır?
Pet şişe 1/3 oranında suyla doldurulur. Mantarla ağzı kapatılıp, pompa ile hava basılır. Basınç arttığında mantar fırlar ve şişe roket gibi uçar.
Neden etkili?
Fiziksel yasaları eğlenceli bir şekilde gözlemleme fırsatı sunar. Aynı zamanda güvenlik bilinci kazandırmak açısından da rehberli yapılması önemlidir.
STEM ile Bilimi Keşfe Dönüştürmek
Bu projeler, ortaokul öğrencilerine şu alanlarda katkı sağlar:
- Merak ve keşif duygusunu tetikler
- Somut deneyimlerle öğrenmeyi kalıcı kılar
- Problem çözme, analiz etme ve üretme becerilerini geliştirir
- Öz güven kazandırır ve bilimsel düşünceyi destekler
Aileler ve Öğretmenler İçin Öneriler
- Her projenin başında birlikte hipotez geliştirin: “Sence ne olacak?”
- Süreç boyunca çocukları kendi kararlarını almaya teşvik edin.
- Sonunda “Ne öğrendik, bir dahaki sefere neyi farklı yapabiliriz?” gibi mini bir değerlendirme yapın.
- Proje deneyimlerini video, fotoğraf veya defterle belgeleyin — böylece çocuklar kendi gelişimlerini de görebilirler.
Evde STEM projeleri, yalnızca birer etkinlik değil; öğrenme kültürünü ev ortamına taşıyan güçlü araçlardır. Bilimi sadece kitaplarda görmek yerine, yaşamak ve eğlenerek öğrenmek isteyen çocuklar için harika bir başlangıç noktasıdır.
